ANBI Blog
Periodieke giften en omkering bewijslast
Vanaf volgend jaar is het niet meer noodzakelijk om periodieke giften aan ANBI’s bij notariële akte vast te leggen. Ondanks dat het niet meer verplicht is, kan het toch verstandig zijn om periodieke giften vanaf een bepaald bedrag toch bij notariële akte af te sluiten omdat u dan het volgende bespaard blijft:
In een rechtszaak waarin op 25 september jl. uitspraak is gedaan was samengevat het volgende aan de hand: Een neef en een nicht hielpen hun tante met haar administratie. Gedurende jaren 2004 – 2008 zijn er aanzienlijke schenkingen gedaan door de tante aan haar neef en nicht. Het ging hierbij om een bedrag van € 94.000,-, 40 gouden munten, een gouden horloge en manchetknopen. De schenkingsovereenkomsten werden niet bij de notaris getekend maar onderhands vastgelegd. Na het overlijden van de tante ging een executeur haar nalatenschap afwikkelen. Deze was van mening dat de schenkingen door misbruik van omstandigheden tot stand waren gekomen omdat tante toen al leed aan vasculaire dementie.
Schenking en dementie: wie moet wat bewijzen?
Normaal gesproken geldt wie stelt moet bewijzen. Echter kent de wet (artikel 7:176 Burgerlijk Wetboek) een afwijkende bewijsregel bij schenkingen. In het geval tante of haar rechtsopvolger onder algemene titel bij een beroep op vernietigbaarheid feiten stelt waaruit volgt dat de schenking door misbruik van omstandigheden is tot stand gekomen, rust op neef en nicht de bewijslast (en daarmee ook het bewijsrisico) van het tegendeel, tenzij van de schenking een notariële akte is opgemaakt of deze verdeling van de bewijslast in de gegeven omstandigheden in strijd met de eisen van redelijkheid en billijkheid zou zijn. De rechtsopvolger van tante had volgens de rechter voldoende feiten gesteld waaruit – als van de juistheid daarvan wordt uitgegaan – volgt dat de schenkingen door misbruik van omstandigheden tot stand zijn gekomen en dus vernietigbaar zijn.
Omkering bewijslast bij schenkingen
De rechtbank ziet in het voorgaande aanleiding een bewijsopdracht aan neef en de nicht te geven. Als deze het bewijs dat de schenkingen niet door misbruik van omstandigheden tot stand zijn gekomen, niet kunnen leveren, slaagt het beroep van de rechtsopvolgers van tante op de vernietiging en moeten de neef en nicht de goederen die erflaatster hen heeft geschonken, teruggeven omdat ze in dat geval nog tot de erfenis behoren en moeten ze het geschonken bedrag uit hoofde van onverschuldigde betaling terugbetalen.
Het is een vrijwel onmogelijke bewijslast voor de neef en nicht, omdat het heel moeilijk is om te bewijzen dat iets niet heeft plaatsgevonden (hoe zou je bijvoorbeeld kunnen bewijzen dat je nooit een glas jenever hebt gedronken). Het feit dat iets niet heeft plaatsgevonden is niet te bewijzen! Een notariële akte voorkomt dat de bewijslast bij het goede doel terecht komt. Ook hierbij is het verstandig om schenking vanaf een bepaald bedrag notarieel vast te leggen om te voorkomen dat je de schenking moet terugbetalen.
Conclusie
Een notariële akte is bij schenkingen vanaf een bepaalde omvang zeer wenselijk en wellicht noodzakelijk als u niet geconfronteerd wilt worden met terugbetaling van schenkingen. Als ANBI moet u zelf bepalen vanaf welk bedrag per jaar een notariële akte opgesteld moet worden. De notariële akte heeft ondanks de kosten dus duidelijk voordelen ten opzicht van een onderhandse akte. Vanaf januari 2014 biedt Schenkservice de mogelijkheid aan om zowel onderhandse als notariële schenkingsovereenkomsten af te wikkelen. Bij Schenkservice kunt u zelf aangeven vanaf welk bedrag de schenking notarieel vastgelegd dient te worden. Standaard zetten wij dit op een bedrag van € 1.000,- per jaar. Uiteraard kunnen wij dit op uw verzoek naar boven of naar beneden bijstellen.
Bron: ECLI:NL:RBNNE:2013:7007
